‘Politici in Kirgizië zijn Sovjet-producten’

BISJKEK – Kirgizië werd vorige week opgeschrikt door een bloedige staatsgreep. Nog steeds is de rust in het land niet teruggekeerd. De nieuwe regering moet broodnodig economische en staatsrechtelijke hervormingen doorvoeren. „We hebben nu politieke vrijheid.”

Vijf jaar geleden kwam er een nieuw bewind in Kirgizië, nu is er wéér een nieuwe regering. Bij beide revoluties zijn de motieven economisch: de stookkosten stegen aan het begin van dit jaar; benzine is al jaren ontzettend duur. De mensen waren de vriendjespolitiek, het autoritaire gedrag en de schimmige deals van president Bakijev zat.

Philharmonia in Bisjkek, met standbeeld van nationale held Manas. Foto Bertus Bouwman (c)

Bij de zogenoemde Tulpen­revolutie in maart 2005, waarbij zittend president Askar Akajev naar Moskou werd verjaagd (overigens met veel minder geweld dan vorige week), beloofde Koermanbek Bakijev dat het zwaar corrupte Kirgizië onder zijn leiding een vrijer en transparanter land zou worden. „De laatste weken onder Bakijev voelden precies als onder Akajev”, zegt Mirsoelzjan Namazalijev, politicoloog in Kirgizië. „We zijn terug bij de uitgangspositie.”

Toch is Namazalijev blij met de vernieuwing van de macht. Hij weigert het een ‘revolutie’ te noemen. „We hebben nu de politieke vrijheid en de kans om de economische hervormingen door te voeren die Bakijev vijf jaar geleden beloofde, maar er nooit zijn gekomen.”

Gloednieuw is de nieuwe regering echter niet. De leider, Roza Otoenbajeva, is een bekend politicus. Namazalijev: „Alle politici hier zijn producten van de Sovjet-Unie. Otoenbajeva zat in de Sovjettijd in Moskou, en onder Akajev was ze ambassadeur in de VS en Groot-Brittannië.”

De inwoners van de voormalige Sovjetrepubliek (5,5 miljoen inwoners) –in de regio een relatief open en democratisch land– protesteerden vorige week massaal. Er kwamen meer dan tachtig mensen om het leven. De onlusten begonnen in Talas, een provinciale hoofdstad met 32.000 inwoners in het noordwesten, van de hoofdstad Bisjkek (1,1 miljoen inwoners) gescheiden door enorme bergketens. Een dag later sloeg het over naar de hoofdstad en andere plaatsen. In het zuiden –ook van de hoofdstad gescheiden door bergen– bleef het vooralsnog relatief rustig. Dit gebied, de Ferganavallei, is een etnische lappendeken met ’s werelds vreemdste grenskronkels, ooit door Stalin getrokken toen de republieken nog onderdeel waren van de Sovjet-Unie. Het grootste deel van de vallei is Oezbeeks grondgebied; Kirgizië omsluit de vallei aan de noord-, oost- en zuidkant en een uitsteeksel van Tadzjikistan sluit de westelijke ingang af.

De Russische president Medvedev waarschuwde woensdag dat Kirgizië aan de rand van een burgeroorlog staat en dat het land uiteen kan vallen. Gezien de geschiedenis in de Ferganavallei is dat niet zo gek.

Osj en Dzjalal-Abad, de tweede en de derde stad van Kirgizië, liggen beide op minder dan 10 kilometer van de Oezbeekse grens en zijn in grote meerderheid Oezbeeks. De laatste twintig jaar is de vallei regelmatig toneel geweest van etnisch geweld. De uit Dzjalal-Abad afkomstige Bakijev, etnisch Kirgizisch, vluchtte naar zijn geboortestreek om zijn aanhangers te verzamelen.

Maar Namazalijev ontkracht Medvedev’s uitspraak: „Er is geen tweedeling in het land. Otoenbajeva komt zelf uit Osj. Bakijev ging alleen naar zijn machts­basis in het zuiden om sterker te staan bij de onderhandelingen over zijn vrijheid.”
Klik hier!

De immuniteit die Bakijev voor zichzelf instelde in 2009, is door de interim-regering tenietgedaan, zodat hij gearresteerd kan worden als hij niet voor dinsdag in Bisjkek is. De nieuwe vice­premier is onderweg naar het zuiden. Bakijev wil wel aftreden, maar eist veiligheid voor hem en zijn familie.

Een VN-delegatie onder leiding van de Tsjech Jan Kubis is sinds maandag in het Centraal-Aziatische land en blijft in elk geval tot en met vandaag. Ze spreekt met alle partijen, onder meer over de beloofde hervormingen. De afvaardiging bemiddelt waarschijnlijk ook tussen Bakijev en de nieuwe regering over een mogelijke vrijgeleide naar het buitenland. Namazalijev: „Zulke hulp hadden we vijf jaar geleden niet, dus ik ben optimistisch. Maar makkelijk zal het niet zijn. De oppositie die nu de regering vormt, is verdeeld: ze willen allemaal de leiding hebben.”

Volgens de politicoloog moeten regering, parlement en rechtbanken beter in balans zijn. De president heeft nu nog te veel macht. Ministeries en andere staatsorganen moeten doorgelicht worden op transparantie en corruptie. Ook moet de belasting omlaag. „De urgentste hervormingen zijn economisch”, weet Namazalijev, behalve politicoloog ook oprichter van een regionale, economische denktank, het Central Asian Free Market Institute. „Maar om die te laten werken, hebben we wel sterke wetten nodig, onafhankelijke rechters en checks and balances.”

Dit artikel verscheen 15 april 2010 in het Reformatorisch Dagblad

Het fragiele imago van Kazachstan

Nieuwe OVSE-voorzitter houdt
krampachtig het beeld als democratie overeind

door Bertus Bouwman en Koen Verhelst

AKTAU/ALMATY/ ASTANA – De OVSE, baken van westerse waarden en democratisering, wordt vanaf volgende week geleid door Kazachstan, beter bekend om de film Borat dan om vrije verkiezingen.

Kazachstan wordt vanaf 1 januari de nieuwe voorzitter van de rganisatie voor Vrede en Samenwerking in Europa (OVSE). Het is de eerste voormalige Sovjetrepubliek die voorzitter wordt. Het lijkt een vreemde combinatie. Een corrupt land wordt voorzitter van de verdediger der democratie, de OVSE. Een portret.

De veerboot Nakhichevan van Azerbeidzjan naar Kazachstan. Foto Bertus Bouwman ©

Douaniers wachten het vrachtschip Nakhichevan op in de haven van Aktau aan de Kaspische zee. Het schip heeft een reis vanuit de Azerbeidzjaanse hoofdstad Bakoe heeft een reis van bijna twintig uur achter de rug. Buitenlandse passagiers uit Amerika, Pakistan, Turkije , Azerbeidzjan en Nederland worden naar een apart zaaltje gebracht. De hoofddouanier stelt alleen de Amerikaan vragen. ‘Waar ben je geboren? Hoe heten je ouders? Wat is het doel van je bezoek aan Kazachstan?’ De Amerikaan, een twintiger, geeft braaf antwoord. De andere buitenlanders slaat hij over. Burgers uit OVSE-lidstaten worden hier blijkbaar strenger gecontroleerd dan mensen uit de wankelende kernwapenmacht Pakistan en dictatuur Azerbeidzjan.

Komiek Sacha Baron Cohen als de Kazachse reporter Borat

Niemand kende Kazachstan vóór Borat (2006). In deze film speelt de Britse komiek Sacha Baron Cohen een oliedomme Kazachse reporter die door de VS reist. De film neemt vooral Amerika op de hak. De Kazachse regering plaatste niettemin een paginagrote advertentie in The New York Times om de wereld ervan te overtuigen dat ze niet gek of antisemitisch waren, zoals Borat. De regering lanceerde een miljoenencampagne om het land een positief imago aan te meten. Onderdeel is daarvan is de sponsoring van de wielerploeg Astana, vernoemd naar hoofdstad. Met dit team won Spanjaard Alberto Contador de laatste editie van de Tour de France.

Kazachstan is qua oppervlakte zo groot als West-Europa, maar alleen al Nederland heeft 160.000 meer inwoners. In 1991 riep het als laatste Sovjetrepubliek de onafhankelijkheid uit. Voor die tijd werd de steppe vooral gebruikt als proefgrond voor atoombommen en eerder werden politiek dissident Leon Trotski en schrijver Fjodor Dostojevski hier naartoe verbannen. Voordat de Russen kwamen, bestond Kazachstan niet als zelfstandig land. De mensen leefden in stammen en trokken als nomaden over steppes. Steden, regeringen en wetten zijn hier een Russische uitvinding. Almaty, de grootste stad van het land werd gesticht als Russisch fort en is amper honderd jaar oud.

Corruptie
Opnieuw in aanraking met de douane: nu in het zuiden bij de Oezbeekse grens. Een douanier maakt van de verwarrende immigratieregels gebruik om een extra stempel te eisen. Hij loopt een stukje weg bij het controlehuisje en fluistert: ‘Dollarov?’ Na een verdekte transactie van tientallen dollars komt de noodzakelijke stempel. Voor de douaniers die avond wodka.

Wijdverbreide corruptie bestaat in Kazachstan naast de transformatie naar een markteconomie, naast de bouw van een fonkelnieuwe hoofdstad, naast de ontginning van enorme olie- en gasvoorraden. Nursultan Nazerbayev, al president sinds 1986, treedt daar nauwelijks tegen op. Hij heeft van zijn land een economische leider in de regio weten te maken, maar kan op hevige kritiek rekenen.

De Kazachse regering wil graag een positief imago uitdragen. Foto Bertus Bouwman ©

De laatste presidentsverkiezingen waren in 2005, waarbij Nazarbayev een meerderheid scoorde van 91,1 procent. Verkiezingen die door de OVSE in twijfel getrokken werden, als ‘niet voldoend aan democratische standaarden’. Twee jaar later rekte de president de regels op: hij mag zich oneindig verkiesbaar stellen.

Toch lijkt het volk niet onwelwillend tegenover Nazarbayev te staan. In het Bayterek-monument (zoiets als de Eiffeltoren van Astana) kan iedereen zijn hand in een afdruk van de president zijn hand leggen – en een wens doen. De talloze bezoekers doen vrolijk mee met het bijgeloof. “Het komt altijd uit,” zegt een van de roodgerokte dames die uitleg geven in monotoon Engels. Vervolgens ontvouwt ze de futuristische, megalomane plannen voor deze stad. Het panoramaplatform in het buitenaards aandoende monument, biedt een goed zicht over de enorme Nurzhol-promenade, bijna twee kilometer lang tussen het presidentiële paleis en de Khan Shatyr, een reusachtig ‘entertainmentcenter’. De tent is 160 meter hoog en als het klaar is, blijft het altijd warm in de honderden winkels, een multiplexbioscoop, een spa- en fitness centrum met minigolf, wildwaterpark en een botanische tuin.

Zielloze lofzang
Astana, wat ‘hoofdstad’ in het Kazachs betekent, is dat inmiddels bijna vijftien jaar. Op papier althans, de verhuizingen vanuit Almaty begonnen pas in 1997. Akmola, zoals Astana vroeger heette, stond halverwege jaren negentig alleen bekend om de armoede onder de Russische immigranten, de gefaalde landbouwprojecten uit Sovjettijd en extreem koude winters.
Maar Almaty was te groot geworden – er wonen nu 1,4 miljoen mensen. Ook de locatie in de uiterste zuidoost hoek van het land, bij China en Kirgizië, maakt dat de stad wel erg ver weg is van de olie in de Kaspische Zee in het westen.

Skyline van het futuristische Astana. Foto Bertus Bouwman ©

Vooralsnog lijkt Astana, middenin de eindeloze steppe, vooral een zielloze lofzang op Nazarbayev. Niet alleen in de vorm van zijn handafdruk. Het presidentiële paleis, gebouwd van Italiaans marmer, is omgeven door de verbrede Ishim-rivier en een enorm park langs de oevers. Aan de andere kant van de rivier spreidt een patroon van paden als een adelaar zijn vleugels en daarachter staat het hypermoderne Paleis der Vrede en Verzoening.
Dit land is volgende week de voorzitter van de OVSE.

////////////

Kader:
Wat is de OVSE?
De Organisatie voor Vrede en Samenwerking in Europa (OVSE, internationaal OSCE) is de grootste intergouvernementele organisatie ter wereld. De lidstaten (EU, plus Balkan en Turkije, alle voormalige Sovjet-republieken, Canada en de VS) zetten zich in voor vrije verkiezingen, democratisering, vrije pers en meningsuiting, naleving van mensenrechten en probeert wapenhandel tegen te gaan. Het voorzitterschap wisselt jaarlijks. De taken van de voorzitter (altijd de minister van Buitenlandse Zaken van het betreffende land) bestaan uit: politieke leiding van de OVSE, verantwoordelijkheid voor de activiteiten op conflict preventiegebied en rehabilitatie van oorlogsgebieden.

Dit artikel verscheen op 30 december 2009 in het Nederlands Dagblad

Meer foto’s van Kazachstan vind je HIER

Helemaal van de Kaart Soundtrack

Geen enkele reis is te volbrengen zonder een flinke portie goede muziek. Met name omdat in 90% van de taxi’s en internetcafés de grootste Turkse, Russische – maar ook Westerse – rotzooi door de speakers klinkt. Niettemin zijn sommige van die nummers onderdeel geworden van de soundtrack, want verzetten tegen herinneringen heeft niet altijd zin.
Daarom vindt u hieronder een lijst met nummers die ons bijbleven onderweg, die we  nodig hadden om die busrit uit te zitten of die gewoon toepasselijk zijn. Onderaan ook nog eerbetonen aan alle geweldige mensen – en ook plaatsen.

Spinvis – Kom in de Cockpit
wanneer: tijdens elke vlucht die we onderweg maakten
waarom: de enthousiaste titel zegt het al!

Sigur Rós – Saeglopúr

waar: midden op de Kaspische Zee, aan boord van een vrachtschip en zonder enig land in zicht.
waarom: omdat de titel ‘verloren op zee’ betekent en om de sfeer die naadloos past bij de krachtige wind en eindeloos blauw

dEUS – Dissapointed in the Sun
waar: op de vroegere bodem van de Aralzee
waarom: vanwege de tekst: Under the sea, is where I’ll be. No talking ‘bout the rain no more.

Blur – Song 2
wanneer: staand achterop de militaire Ford Willis jeep (bouwjaar 1940) van onze Tashkentse vriend Oeloekbek
waarom: om de enorme adrenalinestoot die door je lijft jaagt als je met 90 km/uur door Tashkent racet.

Een valse versie van Bob Marley – No Woman, No Cry
waar: in de Corner Bar in Tbilisi
wie: een groep Georgische vrienden met een gitaar, trommel en veel drank (‘There is no more Beck’s, we drank it all…’)

Rage Against The Machine – Killing in the Name of
waar: na een metalavond in een anonieme club in Almaty, Kazachstan
wie: wij en Amerikaanse vriend Dan, die bij de eerste noten al op de bar begonnen te drummen

Electrelane – In Berlin
waar: in Berlijn, natuurlijk, bij voorkeur tijdens een uit-het-raam-staar-sessie in de S-Bahn, terwijl het buiten donker is en de Fernsehturm bijna het enige gebouw is dat nog licht geeft.

PostUganda – Mine Is Bigger Than Yours

waar: allereerst tijdens een waanzinnige theatervoorstelling in het VonKrahli theater in Tallinn, Estland en later erg vaak aangehaald op willekeurige of (on)toepasselijke momenten.

Sigur Rós – Hoppípolla
waar: voor de Brandenburger Tor in Berlijn, in de regen, wachtend op begin van het 20 Jahre Mauerfall-programma.
waarom: omdat regen dan ineens mooi wordt.

Postal Service – Such Great Heights
waar: op de Pamir Highway, met een bergpas van 4655 meter. En in Sary Moghul, Kyrgyzstan, kijkend naar de top van de Lenin berg (pik Lenin, in het Russisch) op meer dan 7100 meter.

Cold War Kids – Hospital Beds
waar: tbc-ziekenhuis in Almaty, Kazachstan.
waarom: de tekst There’s nothing to here, so I’ll just wine and complain. In bed at the hospital.

dEUS – Sun Ra
waar: wachtend op de nachttrein op perrons door de hele voormalige Sovjet Unie
omdat: de tekst luidt Here comes / Here comes / the night train

Johnny Cash – I’ve Been Everywhere, Man
wanneer: thuis op de bank starend naar de wereldkaart vol met vlaggetjes. En op verjaardagen waar wij iedereen vermoeien met onze onuitputtelijke voorraad met anekdotes.

Pittbull – I Know You Want Me
waar: in elk willekeurig internetcafé tussen Baku en Moskou – en de meeste taxi’s.

Bløf – Oktober
waar: Astana, waar de zomer – die voor ons slechts een treinrit achter ons lag – ruw werd afgebroken door gure steppewind.
wanneer: begin oktober, natuurlijk.

Bob Dylan – The Times Are A-Changing
waar: Berlijn, 20 Jahre Mauerfall

Borat – Het Kazachse volkslied

waar: overal in de voormalige Sovjet-Unie, vooral op de boot naar Aktau, Kazachstan (maar niet in Kazachstan zelf).

Elbow – The Loneliness of A Towercrane Driver
waar: in Baku, Samarkand, Moskou, Riga – steden met veel bouwkranen. Maar Astana, de Kazachse hoofdstad in aanbouw, staat ver bovenaan.

Radiohead – In Limbo
waar: op die talloze grensovergangen die we passeerden: exit-stempel van land A, geen entry-stempel van land B: limbo.

Bloc Party – een remix van Helicopter
waar: in stampvolle indie-club Piens (Melk) in Riga – middenin een woonwijk.

Kasabian – Processed Beats
waar: in de keuken van onze gastvrouw Anne in Yekaterinburg, Rusland.

Kashmir – Zitilites
waar: op het uitkijkpunt over Baku, Azerbeidzjan.
wanneer: we gingen met de funicular omhoog rond zes uur en maakten foto’s totdat het totaal donker was – en de stadslichtjes zich lieten gelden.

Sunset Rubdown – The Men Are Called Horsemen Here
waar: Arslanbob, Kyrgyzstan, waar een paard en wagen een normalere verschijning is dan een auto.

The Arcade Fire – No Cars Go en 16 Horsepower – Way-Faring Stranger
waar: de Wakhanvallei, op de grens van Tadzjikistan en Afghanistan, wat een van de meest afgelegen plekken op aard moet zijn: een auto per dag – en maar iets meer reizigers.

Muziek ter ere van medereizigers, locals en plaatsen.

Radiohead – The Tourist
voor Joe uit Canada – waar hij overigens zes jaar niet was geweest. In Baku, waar hij een jaar woonde, wilde hij elke toerist helpen.

Beirut – Nantes

voor onze Franse vrienden Mathieu en Amélie die ons vergezelden naar de Aralzee, Khiva en Bukhara. Zij kwamen bijna uit Nantes.
en ook: in het café Transsylvanië in Vilnius, Litouwen, waar de barvrouw het hele album speelde.

De Staat – You Are The Leader
voor Stalin en Lenin, mannen wiens beeltenis we te vaak tegenkwamen. Op treinen en stadspleinen van Tbilisi tot Tallinn.

Venga Boys – We’re Going to Ibiza
voor Amy uit Australië, de eerste niet-Nederlandse fan van de Venga Boys die we tegenkwamen. Ze kent helaas Hilbrand Nawijn nog niet.

Arcade Fire – Keep the Car Running en Kraak & Smaak – Man of Constant Sorrow
voor Ibrahim, onze onfortuinlijke chauffeur in de Pamirs in Oost-Tadzjikistan. Zijn Lada Niva had niet de beste motor. Wanneer de weg naar boven voerde, moest hij constant koud water aanrukken.

Zita Swoon – I Feel Alive in the City
voor de talloze geweldige steden waar we ons thuis voelden

Electrelane – To the East
voor al die mensen in het oosten die we ongetwijfeld nog een keer zullen ontmoeten

Spinvis – Kom in de Cockpit
wanneer: tijdens elke vlucht die we onderweg maakten
waarom: de enthousiaste titel zegt het al!

Sigur Rós – Saeglopúr
waar: midden op de Kaspische Zee, aan boord van een vrachtschip en zonder enig land in zicht.
waarom: omdat de titel ‘verloren op zee’ betekent en om de sfeer die naadloos past bij de krachtige wind en eindeloos blauw

dEUS – Dissapointed in the Sun
waar: op de vroegere bodem van de Aralzee
waarom: vanwege de tekst: Under the sea, is where I’ll be. No talking ‘bout the rain no more.

Modest Mouse – March into the Sea
wanneer: net voordat we een duik namen in de Aralzee – wat ervan over is
waarom: omdat de modder net zo krankzinnig je voeten naar beneden zuigt als het gerag op de gitaren.

Blur – Song 2
wanneer: staand achterop de militaire Ford Willis jeep (bouwjaar 1940) van onze Tashkentse vriend Oeloekbek
waarom: om de enorme adrenalinestoot die door je lijft jaagt als je met 90 km/uur door Tashkent racet.

Een valse versie van Bob Marley – No Woman, No Cry
waar: in de Corner Bar in Tbilisi
wie: een groep Georgische vrienden met een gitaar, trommel en veel drank (‘There is no more Beck’s, we drank it all…’)

Rage Against The Machine – Killing in the Name of
waar: na een metalavond in een anonieme club in Almaty, Kazachstan
wie: wij en Amerikaanse vriend Dan, die bij de eerste noten al op de bar begonnen te drummen

Electrelane – In Berlin
waar: in Berlijn, natuurlijk, bij voorkeur tijdens een uit-het-raam-staar-sessie in de S-Bahn, terwijl het buiten donker is en de Fernsehturm bijna het enige gebouw is dat nog licht geeft.

PostUganda – Oh My God! You Are So Cool!
waar: allereerst tijdens een waanzinnige theatervoorstelling in het VonKrahli theater in Tallinn, Estland en later erg vaak aangehaald op willekeurige of (on)toepasselijke momenten.

Sigur Rós – Hoppípolla
waar: voor de Brandenburger Tor in Berlijn, in de regen, wachtend op begin van het 20 Jahre Mauerfall-programma.
waarom: omdat regen dan ineens mooi wordt.

Postal Service – Such Great Heights
waar: op de Pamir Highway, met een bergpas van 4655 meter. En in Sary Moghul, Kyrgyzstan, kijkend naar de top van de Lenin berg (pik Lenin, in het Russisch) op meer dan 7100 meter.

Doves – Sky Starts Falling
waar: in een enorme stortbui in Aktau, Kazachstan. De Kaspische Zee liep bijna over.

Cold War Kids – Hospital Beds
waar: tbc-ziekenhuis in Almaty, Kazachstan.
waarom: de tekst There’s nothing to here, so I’ll just wine and complain. In bed at the hospital.

Bloc Party – Price of Gasoline
waar: in heel Centraal-Azië, waar de taxichauffers altijd een lege tank hebben om de klant geld uit de broek te kloppen.

dEUS – Sun Ra
waar: wachtend op de nachttrein op perrons door de hele voormalige Sovjet Unie
omdat: de tekst luidt Here comes, Here comes, the night train

Johnny Cash – I’ve Been Everywhere, Man
wanneer: thuis op de bank starend naar de wereldkaart vol met vlaggetjes. En op verjaardagen waar wij iedereen vermoeien met onze onuitputtelijke voorraad met anekdotes.

Pittbull – I Know You Want Me
waar: in elk willekeurig internetcafé tussen Baku en Moskou – en de meeste taxi’s.

Fleet Foxes – Sun it Rises
waar: de zonsopgang bij de Aral Zee – simpelweg kippenvel.

Bløf – Oktober
waar: Astana, waar de zomer – die voor ons slechts een treinrit achter ons lag – ruw werd afgebroken door gure steppewind.
wanneer: begin oktober, natuurlijk.

The Phantom Band – Folk Song Oblivion
waar: in de bergen van Georgië, Armenië, Nagorno-Karabach, Tadzjikistan en Kyrgyzstan.
waarom: vanwege de tekst I can’t see for a mountain sillouhet

Bob Dylan – The Times Are A-Changing
waar: Berlijn, 20 Jahre Mauerfall

Radiohead – Jigsaw Falling into Place
wanneer: hoe verder in de voormalige Sovjet Unie we reisden, hoe meer de puzzelstukjes op hun plek  begonnen te vallen. En nog zijn er gaten…

Borat – Het Kazachse volkslied
waar: overal in de voormalige Sovjet-Unie, vooral op de boot naar Aktau, Kazachstan (maar niet in Kazachstan zelf).

Björk – Declare Independence
waar: in elke voormalige Sovjetrepubliek, maar met name Nagorno-Karabach waar de onafhankelijkheid nog niet echt van de grond komt.

Elbow – The Loneliness of A Towercrane Driver
waar: in Baku, Samarkand, Moskou, Riga – steden met veel bouwkranen. Maar Astana, de Kazachse hoofdstad in aanbouw, staat ver bovenaan.

Radiohead – In Limbo
waar: op die talloze grensovergangen die we passeerden: exit-stempel van land A, geen entry-stempel van land B: limbo.

Bloc Party – een remix van Helicopter
waar: in stampvolle indie-club Piens (Melk) in Riga – middenin een woonwijk.

Kasabian – Processed Beats
waar: in de keuken van onze gastvrouw Anne in Yekaterinburg, Rusland.

Kashmir – Zitilites
waar: op het uitkijkpunt over Baku, Azerbeidzjan.
wanneer: we gingen met de funicular omhoog rond zes uur en maakten foto’s totdat het totaal donker was – en de stadslichtjes zich lieten gelden.

Sunset Rubdown – The Men Are Called Horsemen Here
waar: Arslanbob, Kyrgyzstan, waar een paard en wagen een normalere verschijning is dan een auto.

Johnny Cash – Down There by the Train
waar: op de stations van Tbilisi, Yerevan, Baku, Almaty, Astana, Yekaterinburg, Moskou en Sint-Petersburg

The Arcade Fire – No Cars Go
waar: de Wakhanvallei, op de grens van Tadzjikistan en Afghanistan, wat een van de meest afgelegen plekken op aard moet zijn: een auto per dag.

16 Horsepower – Way-Faring Stranger
waar: ook in the Wakhanvallei, waar reizigers net zo zeldzaam zijn als de auto’s.

Menomena – Ghostship
waar: Moynaq, waar de visserboten liggen te roesten op de voormalige zeebodem.